كودكان بيش فعال و روش هاى رفتاردرمانى

امروزه در درمان كودكان بيش فعال، از هر دو تركيب دارويى و رفتارى استفاده مى كنند.
تغيير در محيط هاى اجتماعى و فيزيكى كودك، براى كمك به او در جهت پيشرفت رفتارى، هدف انواع روش هاي رفتاردرمانى است.

در اين شيوه، اولياء و معلمان و ديگر مراقبت كننده هاى كودك، راه هاى بهترى را براى كار با كودك بيش فعال مى آموزند.

راه هايى مانند اين كه چطور قوانين قابل پياده شدن هستند، كمك به كودك براى درك اين كه او لازم است چه كار كند و كاربرد مؤثر نظم پذيرى و تشويق مؤثر براى ايجاد رفتارهاى بهتر. در نتيجه كودك روش هايى را خواهد آموخت كه به كنترل رفتارهايش منجر مى شود.

سه اصل اساسى در هر برخورد رفتار درمانى وجود دارد :
1. تعيين اهداف كاملاً روشن براى كودك:
مانند متمركز بودن روى تكاليف مدرسه براى زمان معين يا شراكت در مالكيت اسباب بازى ها با كودكان ديگر.

2. ارائه پاداش ها و عواقب مشخص:
به عنوان تقويت كننده مثبت، وقتى كه كودك رفتار مورد نظر شما را از خود نشان مى دهد، به كودك پاداش مشخص عرضه كنيد.
به عنوان تنبيه يا نتيجه رفتار ناخواسته وقتي كه او در رسيدن به يك هدف از پيش تعيين شده موفق نمى شود، عواقب آن را مطرح كنيد.
مثلا در صورت خراب كردن اسباب بازى ها يا عدم پذيرش شراكت آن با كودك ديگر، براى مدت معينى توقيف خواهد شد.

3. تداوم در ارائه پاداش ها و عواقب مشخص:
تداوم شما در ارائه پاداش و اعمال عقوبت به شما كمك مى كند تا به طور مؤثرى رفتار كودك خود را شكل دهيد.
مراقبت از سلامت شما به عنوان پدر و مادر نيز به كودك كمك موثرى مى كند.

پدر و مادرى، براى يك كودك بيش فعال خسته كننده و پرزحمت است.

بهترين پدر و مادر هم در اين خصوص، ممكن است احساس محدوديت داشته باشد.

آموزش مهارت هاى مديريت استرس، شما را يارى مى كند كه چگونه واكنش آرام و مثبت به كودك خود نشان دهيد.
اگر احساس ناتوانى و نااميدى در تربيت كودك بيش فعال خود بر شما غلبه كرده است در جستجوى مشاوره با روانشناسان و روانپزشكان باشيد.
اين حق شما و به نفع شماست كه به خاطر كودك خود قوى باشيد .

توجه و به كارگيرى اين چند توصيه كلى كه در زندگى روزمره با كودك خود مى توانيد انجام دهيد، به شما كمك مى كند تا اولين قدم ها را در موفق ساختن او براى كنترل كردن رفتارهايش برداريد.

شما مى توانيد تغييرات بزرگى در زندگى خانواده و كودك خود ايجاد كنيد.

فهرست زمانى براى برنامه هاى روزانه كودك خود تهيه كنيد.

سعى كنيد زمان بيدار شدن، غذا خوردن، حمام، رفتن به مدرسه و وقت خوابيدن در هر روز معين و يكسان باشد.

سعى كنيد عوامل حواس پرتى را از بين ببريد.

موسيقى بلند، بازى هاى كامپيوترى و تلويزيون مى تواند كودك را بيش از حد هيجان زده كند.

مى توانيد قانونى وضع كنيد كه هنگام غذا خوردن يا انجام تكاليف، تلويزيون يا موسيقى را خاموش باشد.

البته اگر كودك شما با اين موارد هيجان زده مى شود.

مناسب با شرايط كودك، خانه را سازماندهى كنيد.

محل وسايل مدرسه، لباس ها و اسباب بازى ها را براى او مشخص كنيد.

به رفتارهاى مطلوب پاداش دهيد. Liansharj.ir

با كلمات مشخص كارهاى او را تأييد كنيد. Liansharj.ir

در آغوش گرفتن يا تهيه جايزه براى هدف هاى مشخص تعيين شده، معمولاً مناسب است.

هدف هاى دست يافتنى براى كودك خود قائل شويد.

مطمئن شويد پيغامى كه به كودك داده ايد او را در رسيدن به كنترل رفتار خودش، قدم به قدم و آهسته آهسته مورد تأييد و تشويق قرار داده است.

به كودك خود كمك كنيد مهارتش را حفظ كند.

با دستورالعمل هاى خلاصه و مشخص، زمينه پيشرفت او را در مهارت هاى مدرسه و كارهاى خانه فراهم آوريد.

دامنه ى انتخاب هاى كودك را مشخص كنيد.

با پيشنهاد دادن به كودك كه مى تواند بين دو يا سه چيز انتخابي انجام دهد، قدرت تصميم گيرى او را تقويت كنيد.

سعى كنيد فعاليت هايى كه احتمال موفق شدن كودك در آن بيشتر است را پيدا كنيد.

همه ى كودكان براى آنكه از خودشان تصوير مثبتى داشته باشند، احتياج به موفقيت دارند.

براى تنبيه از روش هاى ديسيپلين بدون خشونت استفاده كنيد مانند به كارگيرى عواقب رفتار نامطلوب، اتاق تنها، انحراف توجه كودك، جابجا كردن كودك از محيط تنش.

البته گاهى با بى اعتنايى به رفتار نامطلوب و البته غيرخطرناك او، به سادگى كنترل رفتارى را به دست بگيريد.

تنبيه بدنى براى كودك اصلاً مؤثر نيست وقتى كه هم شما و هم كودك آرام بوديد، قوانين و علت بدرفتارى اخير را با او مطرح كنيد.

در تشويق خود هر چه بيشتر با عاطفه باشيد ولى تنبيه را بدون عاطفه – چه مثبت مثل لبخند، چه منفى مثل عصبانيت و پرخاش – اعمال كنيد.

در بعد آموزشى، با مربى مدرسه ارتباط خود را حفظ كنيد.
دكتر هادى شاكر