داروهای گیاهی

آلتادین ALTHADIN

اَشکال دارویی: قرص مکیدنی 700 میلی گرمی
موارد مصرف: آلتادین در درمان التهاب و تحریک مخاط گلو بکار می رود. همچنین بعنوان خلط آور در سرفه های تحریکی ناشی از افزایش ترشحات مجاری تنفسی فوقانی استفاده می شود.
اجزاء فرآورده: قرص آلتادین حاوی 220 میلی گرم پودر گل ختمی، 150 میلی گرم عصاره تام شیرین بیان و 2 میلی گرم اسانس نعناع می باشد.
مواد ویژه : موسیلاژ (گالاکتورونیک، گلوکورنیک اسید، رامنوز ...) پکتین، آسپاراژین، لسیتین، منتول، فلاونوییدها و گلیسیریزین.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر:
آلتادین با داشتن موسیلاژ و سایر مواد مؤثر دارای خاصیت نرم کننده و کاهش دهنده تحریکات و التهابات خفیف در مخاط دهان و گلو می باشد. احتمالاً این اثر با ایجاد یک غشا و مانع فیزیکی برای جلوگیری از گسترش تحریکات ظاهر می شود.
مقدار مصرف: طبق دستور پزشک و یا هر 2 تا 3 ساعت یک قرص مکیده شود.
مصرف در حاملگی و شیردهی: ایمنی مصرف آلتادین در دوران بارداری و شیردهی به اثبات نرسیده است با این وجود منافع آن در برابر مضار آن باید سنجیده شود.

آفرودیت APHRODIT

اَشکال دارویی : قطره 30 میلی لیتری، قرص روکشدار 380 میلی گرمی
موارد مصرف : برطرف کننده اختلالات ناشی از ناتوانی و کمبود تمایلات جنسی
اجزاء فرآورده : قطره آفرودیت حاوی فلانویید تام می باشد و از گیاهان زیر تشکیل شده است :
1- عصاره خارخاسک 65% ، 2 - عصاره دارچین 30% ، 3 - عصاره زنجبیل 4/5% ، 4 - عصاره کلاله زعفران 0/5%
قرص آفرودیت هم حاوی فلانویید تام می باشد و از گیاهان زیر تشکیل شده است :
1 - عصاره خشک خارخاسک 40 میلی گرم ،

2 - عصاره خشک دارچین 11 میلی گرم ،

3 - عصاره خشک زنجبیل 12/27 میلی گرم ،

4 - کلاله زعفران 3 میلی گرم

مواد ویژه : فلانوییدها، ساپونین های استروییدی، اکسی دیوزژنین و روغن های فرار تقطیر بنزو آلدئید، کومینالدئید، زینجبیرن.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر : مکانیسم اثر این دارو بدرستی شناخته نشده است آزمایشات بالینی انجام شده اثرات برطرف کننده اختلالات ناشی از ناتوانایی و کمبود تمایلات جنسی را تائید کرده همچنین براساس آزمایشات انجام شده، گیاه خارخاسک بعلت داشتن استروئیدهای مختلف باعث تحریک اسپرماتوژنز شده و با تأثیر بر روی سلولهای سرتولی موجب افزایش تولید اسپرم و قوه باء می گردد . 

تداخل دارویی : بنابر گزارش، زنجبیل دارای اثرات کاردیوتونیک و ضد فعالیت پلاکتی و پائین آورنده قند خون می باشد لذا مصرف مقادیر زیاد این فرآورده ممکن است با داروهای قلبی پائین آورنده قند خون و ضد انعقاد تداخل نماید .
موارد احتیاط : در بیماران قلبی و بیمارانی که اخیراً مبتلا به سکته قلبی شده اند با احتیاط مصرف شود .

آلتیب ALTIB

اَشکال دارویی : پودر در بسته های 40 گرمی
موارد مصرف : آلتیب در درمان اضطراب، بی خوابی و سردردهای با مشناء عصبی بکار می رود.
اجزاء فرآورده : پودر مخلوط گیاهی آلتیب از مجموعه ای از گیاهان زیر تشکیل شده است :
1 - ریزوم و ریشه سنیل الطیب 32% ،

2 - برگ بادرنجبویه 17% ،

3 - سرشاخه های گلدار گاوزبان 17% ،

4 - گل های بابونه 17% ،

5 - برگ اسطوخودوس 17%
مواد مؤثره : کامازولن، ‌والرینیک اسید، والپوتریات ها، لینالیل استات، سیترال و سیترونلال

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر : این فرآورده به عنوان داروی مضعف سیستم عصبی مرکزی (CNS ) عمل می کند ولی مکانیسم دققی آن بطور کامل شناخته نشده است.
مطالعات بیوشیمیایی نشان داده که والرینیک اسید موجود در گیاه سنبل الطیب احتمالاً باعث وقفه در سیستم آنزیمی مسئول کاتاولیسم گابا می شود.
افزایش غلظت گابا (GABA ) موجب کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی (CNS ) و بروز اثر آرامبخش والرینیک اسید می گردد.
طبق بررسی های انجام شده عصاره هیدرولیکی بادرنجبویه دارای اثر آرامبخش روی سیستم اعصاب مرکزی (CNS) ( در موش ) می شود.
تداخل دارویی : مصرف این دارو می تواند موجب تشدید اثر سایر داروهای آرام بخش گردد .
مقدار مصرف : روزی 2 بار هر بار 2-1 قاشق مرباخوری پودر آلتیب در یک لیوان آب جوش به مدت 15 دققیه دم کرده و پس از صاف کردن میل شود.
موارد احتیاط : مصرف مقادیر زیاد این فراورده ممکن است ایجاد خواب آلودگی کند بنابراین هنگام رانندگی یا کار با ابزاری که به هوشیاری کامل نیاز دارد احتیاط شود .
عوارض جانبی : به دلیل وجود بابونه در این فرآورده امکان بروز واکنشهای آلرژیک (درماتیت، آنافیلاکسی ) در افراد حساس به این گیاه وجود دارد.
مصرف در حاملگی و شیردهی :
ایمنی مصرف این فرآورده در دوران بارداری و شیردهی به اثبات نرسیده است با این وجود منافع آن در برابر مضار آن باید سنجیده شود.

آنتوم ANETHUM

اشکال دارویی: قرص 650 میلی گرمی، گرانول در بسته های 100 گرمی
موارد مصرف: آنتوم در زیادی چربی خون ( کلسترول و تری گلیسریدها ) پیشگیری و درمان آرتریو اسکلروز و کولیکهای صفراوی بکار می رود.
اجزاء فرآورده: آنتوم از عصاره گیاهان زیر تهیه شده است :
1 - دانه و برگ شوید 68% ، 2 - ریشه کاسنی 5% ، 3 - سرشاخه های گلدار شاهتره 5% ، 4 - لیمو عمانی 4%
مواد مؤثره : روغن های فرار نظیر کارون، لیمونن،‌ گلیکوزید، تلخ لاکتوکوپیکرین و آلکالویید پروتوپین، هیسپریدین و کورستین.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر : مکانیسم اثر این دارو تاکنون شناخته نشده است.

آزمایشات بالینی انجام شده اثرات پائین آروندگی چربی خون این فرآورده را تأیید نموده است.

ترکیبات موجود در آنتوم موجب افزایش ترشحات صفرا شده و برای کورستین و لاکتوکوپیکرین موجود در این فرآورده نیز اثر مهار کنندگی آنزیم های لیپوژناز گزارش شده است. آزمایشگاه نشان داده است که عصاره شاهتره مانع تشکیل سنگ های صفراوی می گردد.
مقدار مصرف :
قرص : روزی 3 بار، هر بار 3-2 قرص با آب یا آّب میوه میل شود.
گرانول : ‌روزی 2 تا 3 بار، هر بار یک قاشق مرباخوری از گرانول را در یک لیوان آب جوش ریخته و پس از 10 دقیقه میل نمایید.
• مصرف در حاملگی و شیردهی : ایمنی در مصرف این فرآورده در زنان باردار و شیرده به اثبات نرسیده است با این وجود منافع آن در برابر مضار باید سنجیده شود.

آنتی دیابتیک Anti-Diabetic

اشکال دارویی : پودر در بسته های 100 گرمی
موارد مصرف : آنتی دیابتیک در درمان زیادی قند خون بکار می رود.
اجزاء فرآورده : آنتی دیابتیک از مجموعه گیاهان زیر تشکیل شده است :
1- برگ توت سیاه 20% ،

2- دانه شنبلیله 60% ،

3 - برگ زیتون 10% ،

4 - ریشه شیرین بیان 5% ،

5 - پونه 5%
مواد مؤثره : تری کونلین، کومارین نیکوتینیک اسید،‌ د- اکسی نوجری مایسین و اولئوروپئین.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر: مکانیسم اثر دقیق این فرآورده شناخته نشده است مطالعات انجام شده نشان میدهد که د- اکسی نوجری مایسین موجود در برگ توت سیاه وارد واکنشهای آنزیمی شده و بجای قند مورد مصرف آنزیمها قرار گرفته و آنها را غیرفعال می کند همچنین با ایجاد وقفه در عمل آنزیم گلیکوزیداز می توان از شکسته شدن زنجیره قندها جلوگیری نماید. مطالعات در انسان نشان داده است که اثرات پایین آورنده قند خون دانه شنبلیله ممکن است به علت نیکوتینیک اسید، ‌کومارین و تریگونلین موجود در آن باشد.
مقدار مصرف: روزی 2 بار، هر بار 2 قاشق غذا خوری از فرآورده را با یک لیوان آب جوش دم کرده و پس از صاف کردن میل شود.
موارد احتیاط: مصرف همزمان این فرآورده با داروهای پایین آورنده قند و چربی خون، ‌داروهای ضد انعقاد، داروهای هورمونی و وقفه دهنده های منوآمین اکسیداز MAOI باید با احتیاط صورت گیرد.
مصرف در حاملگی و شیردهی: ایمنی در مصرف این فرآورده در زنان باردار و شیردهی به اثبات نرسیده است با این وجود منافع آن در برابر مضار باید سنجیده شود.
• نکات قابل توصیه: از آنجا که شنبلیله موجود در آنتی دیابتیک (به دلیل داشتن فیبرهای موسیلاژی) ممکن است باعث جلوگیری از جذب سایر داروها گردد، لذا توصیه می شود این فرآورده با فاصله زمانی مناسب از سایر داروها مصرف گردد.

آنتی میگرن ANTIMIGRAINE

اشکال دارویی : قطره 30 میلی لیتری
موارد مصرف :
قطره آنتی میگرن به عنوان پیشگیری کننده و برطرف کننده حملات میگرنی و سردردهای با منشاء عصبی بکار می رود.
اجزاء فرآورده :
قطره آنتی میگرن از عصاره هیدروالکلی گیاهان زیر تهیه می شود :
1 - دانه رازیانه 30% ،

2 - ریشه سنبل الطیب 30% ،

3 - پوست ساقه بید 20% ،

4 - برگ بادرنجبویه 20%
مواد مؤثره :
والرینیک اسید، والپوتریات ها، سالیسین،‌ روغن های فرار نظیر آنتول،‌ سیترال و سیترونال.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر :
مکانسیم دقیق اثر ضد میگرنی این فرآورده بطور کامل شناخته نشده است.
آنتی میگرن به دلیل داشتن سنبل الطیب و بادرنجبویه دارای اثرات مضعف سیستم اعصاب مرکزی می باشد.
سالیسین موجود در پوست بید اثر ضد درد مشابه سالیسیلات ها ایجاد می نماید.
تداخل دارویی :
- از مصرف همزمان این فرآورده با داروهای حاوی سالیسیلات ها خودداری شود.
- مصرف این فرآورده موجب تشدید اثر سایر داروهای آرامبخش می شود.
مقدارمصرف :
به محض شروع اولین آثار حمله میگرنی 30 تا 40 قطره در یک فنجان آب سرد ریخته و میل شود. در صورت لزوم می توان بعد از یک ساعت مصرف دارو را تکرار نمود.
موارد احتیاط :
1 - مصرف مقادیر زیاد این فرآورده ممکن است ایجاد خواب آلودگی نماید بنابراین هنگام رانندگی و یا کار با ابزاری که به هوشیاری کامل نیاز دارد با احتیاط مصرف شود.
2 - در افراد حساس به سالیسیلیک اسید،‌ مبتلا به آُسم، زخمهای حاد گوارشی ‌فهموفیلی،‌ نقرس،‌ اختلالات انعقادی و کمی پروترومبین خون با احتیاط مصرف شود.
مصرف در حاملگی و شیردهی:
ایمنی در مصرف این فرآورده در دوران بارداری و شیردهی به اثبات نرسیده است با این وجود منافع آن در برابر مضار باید سنجیده شود.

آوی پکت Avipect

اشکال دارویی : قطره 30 میلی لیتری
موارد مصرف : قطره آوی پکت به عنوان ضد سرفه و خلط آور به کار می رود.
اجزاء فرآورده : قطره آوی پکت از عصاره هیدرو الکلی گیاهان زیر تهیه شده است :
1 - سرشاخه آویشن 50%
2 - برگ اکالیپتوس 30%
3 - دانه رازیانه 20%
مواد مؤثره : فلانوییدها روغن های فرار نظیر تیمول، اکالیپتول،‌ کارواکرول،‌ آنتون و فنکون.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر :
مکانیسم اثر این فرآورده شناخته نشده است مطالعات نشان داده است که اثرات خلط آور و ضد سرفه آویشن مربوط به فلانوییدها و روغن های فرار (تیمول و کارواکرول) آن می باشد. همچنین برای روغن های فرار اکالیپوس نیز اثرات خلط آور و ضد سرفه گزارش شده است.
مقدار مصرف : بزرگسالان 20-30 قطره 4-3 بار در روز با کمی آب قند میل نمائید.
عوارض جانبی :
تیمول موجود در این فرآورده ممکن است باعث تحریک غشاء مخاطی گردد. به دلیل وجود آنتول احتمال بروز واکنش های آلرژیک ( درماتیت تماسی ) در افراد حساس وجود دارد.
مصرف در حاملگی و شیردهی :
ایمنی مصرف این فرآورده در دوران بارداری و شیردهی به اثبات نرسیده است با این وجود منافع آن در برابر مضار باید سنجیده شود.

انوکسولون Enoxolone

اشکال دارویی : پماد جلدی 15 گرمی
موارد مصرف : انوکسولون در درمان التهابات پوستی و موارد زیر بکار می رود :
- قرمزی پوست نوزادان ناشی از ادرار سوختگی.
- قرمزی پوست در اثر آفتاب سوختگی.
- اگزماهای ملایم در سطح صورت،‌ پلک ها و اطراف دهان.
- خارش ناشی از نیش حشرات، خارش های انگلی یا خارش دستگاه تناسلی در زنان.
اجزاء فرآورده : پماد انوکسولون حاوی 2% اسید گلیسیریتینیک می باشد که از گیاه شیرین بیان به دست می آید.
مواد مؤثره : اسید گلیسیریتینیک ( انوکسولون ).

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر :
مکانیسم اثر پد تورومی اسید گلیسیریتینیک با وجود شباهت ساختمانی آن به هیدروکورتیزون مورد تردید می باشد.
مطالعات انجام شده نشان داده است که گلیسیریتینیک اسید تمایل نسبی به اتصال با گیرنده های گلوکورتیکوییدی و میزالوروتیکوییدی را دارد و احتمالاً با تأثیر بر این گیرنده ها، روی فعالیت استروییدهای آندوژن اثر دارد.
همچنین این ترکیبات با وقفه عمل آنزیم11- Beta Hydroxy steroid در کبد و کلیه از تبدیل کورتیزول به کورتیزون غیرفعال جلوگیری می کنند. همچنین ترکیبات موجود در عصاره شیرین با موجب وقفه لیپواکسیژناز و سیکلو اکسیژناز و کاهش فعالیت اسید آراسیدونیک می گردند.
مقدار مصرف : پس از تمیز کردن پوست روزی 2 تا 4 بار لایه نازکی از پماد روی موضع بمالید.
موارد احتیاط :
1 - به علت ایجاد حساسیت در اثر تماس با این دارو به مدت طولانی و روی سطح وسیعی از پوست استفاده می شود.
2 - در مورد پوست نوزادان روی مخاط و پوستی که هنوز لایه خارجی آن تشکیل نشده استفاده نشود.
3 - از استعمال پماد در چشم و اطراف آن خودداری شود.
عوارض جانبی :
در صورت مصرف دارو به مدت طولانی و در سطح وسیع و آُسیب دیده پوست احتمال بروز علائم میزالوکورتیکوییدی وجود دارد.

اولئاکرات Olea Crat

اشکال دارویی : پودر در بسته های 100 گرمی
موارد مصرف : اولئاکرات در درمان زیادی فشار خون بکار می رود.
اجزاء فرآورده : اولئاکرات از مجموعه گیاهان زیر تشکیل شده است :
1 - برگ زیتون 32/5%
2 - میوه سرخ ولیک 32/5%
3 - میوه قره قات 20%
4 - میوه عناب 10%
5 - برگ پونه 5%
مواد مؤثره : فلانوییدها، پروسیانیدین ها،‌ اولئوروپئین.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر :
اثرات قلبی - عروقی این فرآورده به ترکیبات فلاونوییدی موجود در کراتاگوس آن بخصوص پروسیانیدین ها نسبت داده شده است. مطالعات در انسان و در آزمایشگاه نشان داده است که اولئاکرات باعث افزایش جریان خون کرونر، افزایش جریان خون محیطی (در سر، عضلات اسکلتی و کلیه) کاهش جریان خون محیطی (در پوست و دستگاه گوارش) کاهش مقاومت محیطی و کاهش فشار خون می گردد. بررسی های انجام شده نشان داده است که اولئاکرات احتمالاً با اتساع عروق خونی موجب کاهش فشار خون می گردد.
مقدارمصرف :
روزی 2 تا 3 بار هر بار یک قاشق غذاخوری از اولئاکرات را در یک لیوان آب جوش به مدت 15 دقیقه دم کرده پس از صاف نمودن میل نمایند.
موارد احتیاط :
بیماران تحت درمان با داروهای قلبی - عروقی به اثرات فارموکولوژیک کراتاگوس حساس تر می باشند، بنابراین مصرف این فرآورده در موارد فوق باید با احتیاط صورت گیرد.
عوارض جانبی :
با مصرف فرآورده های حاوی کراتاگوس عوارضی نظیر تهوع، خستگی؛ ‌تعریق و راش های جلدی ( روی پوست ) گزارش شده است.
مصرف مقادیر زیاد این فرآورده ممکن است باعث مسمومیت و ایجاد ( برادیکاری و دپرسیون تنفسی ) شود.

بابونه Babooneh

اشکال دارویی : قطره 15 میلی لیتری
موارد مصرف :
قطره بابونه برای درمان التهاب بافت مخاطی دهان و سایر قسمت های دستگاه گوارش بکار می رود علاوه بر این دارای اثرات ضداسپاسم و ضد نفخ می باشد. این فرآورده به صورت دهانشویه جهت رفع التهابات مخاطی دهان نیز بکار می رود.
اجزاء فرآورده :
قطره بابونه از عصاره هیدرو الکلی گیاه بابونه Matrivaria chamomilla تهیه شده است که هر 100 میلی لیتر از قطره حاوی 10 میلی گرم کامازولن و حداقل 2 میلی گرم آپی ژنین می باشد.
مواد مؤثره : روغن های فرار نظیر کامازولن، بیزابولول و فلانویید آپی ژنین.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر :
فعالیت ضدالتهابی عصاره بابونه بیشتر به واسطه ترکیبات ماتریسین (پیشاز کامازولن )، بیزابولول و اکسیدهای آن بوده که عمده ترین ترکیبات موجود در عصاره را تشکیل می دهند و این فعالیت به عمل آنتی اکسیدان آنها نسبت داده شده است. مطالعات در آزمایشگاه نشان داده است که عصاره بابونه موجب وقفه سیکلواکسیژناز و لیپواکسیژناز شده در نتیجه تولید پروستاگلاندین ها و لوکوترین ها را متوقف می نماید و آپی ژنین موجود در عصاره بابونه علاوه بر وقفه در ایجاد محصولات لیپو اکسیژناز و سیکلو اکسیژناز ( نظیر 12- لیپو اکسیژناز ) موجب مهار آزاد سازی هیستامین نیز می گردد. اثرات آنتی اسپاسمودیک بابونه به آپی ژنین نسبت داده میشود که میزان این اثر نسبت به پاپاورین 3/92 برابر قویتر است.
مقدار مصرف :
برای مصرف خوراکی در بزرگسالان روزی 3 بار هر بار 30 قطره و در اطفال روزی 3 بار هر بار 20-10 قطره در یک فنجان آب ولرم میل نمائید.
به عنوان دهانشویه : روزی سه بار هر بار یک قاشق مرباخوری از قطره با نصف لیوان آب ولرم مخلوط و غرغره شود.
عوارض جانبی :
در افراد حساس احتمال بروز واکنش های آلرژیک مانند درماتیت و آنافیلاکسی وجود دارد.
موارد منع مصرف: این فرآورده در افراد حساس به بابونه و بیماران مبتلا به آسم منع مصرف دارد.
مصرف در حاملگی و شیردهی :
ایمنی مصرف این فرآورده در دوران بارداری و شیردهی به اثبات نرسیده است با این وجود منافع آن در برابر مضار باید سنجیده شود.
نکات قابل توصیه :
در کاربرد دارو به عنوان ضد التهاب و سوزش مخاط معده و روده نیم ساعت قبل از غذا مصرف شود و به عنوان ضد اسپاسم و ضد نفخ باید دارو یک ساعت بعد از غذا مصرف شود.

منبع : سالنامه سلامتی به مناسبت هفته سلامت / تهیه و تنظیم توسط مؤسسه محک